هوش مصنوعی و صنعت موبایل؛ ارتباطی متقابل
جان مک‌کارتی نخستین کسی بود که در سال 1955 میلادی در پروژه‌ای به‌نام پروژۀ تحقیقاتی تابستانۀ دارتموث (Dartmouth Summer Research Project) اصطلاح «هوش مصنوعی» را به‌کار برد. هوش مصنوعی (Artificial Intelligence/AI) یعنی هوشی که منشأ آن نه انسان، بلکه ماشینی است که توسط او آموزش دیده باشد. این حوزه و پژوهش در آن جدید نیست، اما ظهور چت‌بات‌هایی مانند ChatGPT ،Bing AI و Google Bard مردم را بیشتر از گذشته با این حوزه آشنا کرد و باعث توسعه و گسترش خود آن حوزه نیز شد.
هوش مصنوعی در حال گسترش به درون بسیاری از فعالیت‌های بشر است. یکی از عادات جامعۀ مدرن خرید گوشی موبایل و استفاده از آن است. صنعت تلفن‌های هوشمند را می‌توان جزء آن بخش‌هایی دانست که هوش مصنوعی تأثیری شگرف روی آن گذاشته و انقلابی در آن به‌وجود آورده است. همه می‌دانند که یادگیری ماشین (Machine Learning) بیشتر از هر چیز وابسته به داده و جمع‌آوری آن است. گوشی‌های موبایل نیز به‌لطف کاربران خود هر ثانیه شاهد ورود حجم عظیمی داده به درون خود هستند. همین امر گوشی‌های موبایل را تبدیل به یکی از بهترین و دردسترس‌ترین منبع موردنیاز یادگیری ماشین و توسعۀ هوش مصنوعی کرده است. اگرچه نیاز به این حجم از داده نگرانی‌هایی را درمورد سطح امنیت و محرمانگی اطلاعات کاربران برانگیخته است، پروفسور دیوید رابرتسِن از دانشگاه ادینبرو معتقد است موتورهای هوش مصنوعی جدید به اندازه‌ای باهوش و حرفه‌ای عمل می‌کنند که برای شروع کار دیگر نیاز به آن حجم از داده نداشته باشند.
با توجه به اهمیت هوش مصنوعی و تلفیق آن با زندگی مدرن، به‌ویژه تلفن‌های هوشمند که مورداستفادۀ هر روز کاربران هستند، در این متن می‌خواهیم نگاهی کلی به این بیندازیم که هوش مصنوعی چیست و ارتباط آن با صنعت موبایل چگونه است. پس با ما از تیم نگارش و تولید محتوای خاص‌باکس همراه باشید.
هوش مصنوعی در گوشی‌های موبایل
سال 2017 بود که هوش مصنوعی وارد گوشی‌های موبایل شد؛ نه صرفاً از راه فضاهای ابری که در اختیار کاربران قرار می‌گرفت، بلکه داخل خود گوشی‌ها به حالت‌های مختلفی تعبیه شد. همراهی هوش مصنوعی و گوشی‌های موبایل باعث شد تا تجربۀ کاربری (User Experience) آن‌ها برای کاربر به شکلی عجیب بهبود پیدا کند. ساده‌ترین نمونه‌های هوش مصنوعی در یک تلفن هوشمند را می‌توان مواردی دانست مانند افزایش کیفیت تصاویر، ویدئوها و فایل‌های صوتی و نیز قابلیت‌هایی مانند تبدیل متن به گفتار یا بالعکس. اکنون زمان آن فرا رسیده تا کاربر برنامه‌هایی را روی گوشی خود نصب کند تا بتواند رفتار او را در موقعیت‌های مختلف پیش‌بینی کرده، سطح محافظت از داده‌هایش را افزایش داده و کار را برای او از اینی که هست راحت‌تر کند.
فهم زبان طبیعی (Natural-Language Understanding) توسط هوش مصنوعی روزبه‌روز در حال بهتر شدن است و تربیت مداوم گوشی‌های موبایل دقت بازشناسی گفتار (Speech Recognition) را افزایش داده است. مثلاً، اگر کاربر بگوید «من گرسنه هستم.»، ماشین می‌فهمد که در دل این جمله این مفهوم نهفته است که او دنبال جایی می‌گردد تا شکم خود را سیر کند. همچنین، ظهور قابلیت تشخیص چهره در موبایل‌ها باعث شد تا توسعه‌دهندگان آن‌ها این قابلیت را به سطح بالاتری از امنیت برسانند. مثال بارزش این است که شاید قبلاً می‌شد سنسور تشخیص چهرۀ موبایل را با عکسی چاپی گول زد، اما امروزه با وجود سنسورهای سه‌بعدی و دوربین‌های مادون قرمز فرایند راستی‌آزمایی (Authentication) کاربر امن‌تر و سریع‌تر شده است.
هوش مصنوعی در گوشی‌های موبایل می‌تواند رفتار صاحب خود را پیش‌بینی کند. وقتی کاربر در محیطی می‌نویسد، اطلاعاتی را به هوش مصنوعی منتقل می‌کند تا انتظارات او را بشناسد. برای نمونه، کاربری که از عبارت «هوش مصنوعی» در نوشته‌های خود زیاد استفاده می‌کند، به‌محض نوشتن واژۀ «هوش» با پیشنهاد واژۀ «مصنوعی» برای بعد آن توسط ماشین مواجه می‌شود. هوش مصنوعی قادر به شناخت احساسات انسان‌ها و پاسخ به آن‌ها نیز می‌باشد. تعاملی که قرار است میان انسان و ماشین برقرار شود، باید مانند هر تعامل دیگری دوطرفه باشد. یک چت‌بات اگر قرار است در برقراری ارتباط با انسان موفق عمل کند، باید بداند که او چه احساسی دارد، آن را تحلیل کند و پاسخ مناسبی برای آن پیدا کند. مثلاً، شرکت‌های خودروسازی از دوربین جلوی موبایل راننده استفاده می‌کنند تا حالتی که او در هر لحظه قرار دارد را تشخیص دهند و بتوانند به کمک آن امنیت راننده را تضمین کنند.
از دیگر مواردی که هوش مصنوعی در آن به کمک کاربر موبایل آمده است مرتبط با مدیریت دستگاه (Device Management) است. هوش مصنوعی قادر است برنامه‌هایی که کمتر توسط کاربر استفاده می‌شوند را شناسایی کرده و با خاموش کردن موقت آن‌ها از استفاده کردن بیهودۀ حافظۀ رم دستگاه توسط آن برنامه‌ها بکاهد. نتیجۀ این قابلیت هوش مصنوعی کمک به بهبود عملکرد دستگاه‌های موبایل است. هوش مصنوعی در شناخت محتوای سانسورشده یا ممنوعه نیز حرفی برای گفتن دارد. به کمک هوش مصنوعی می‌توان محتواهای ناشایست/ نامتعارف را شناسایی کرد و حتی در صورت غیرقانونی بودن و خطرساز بودن آن‌ها، به افراد و نهادهای مسئول هشدار می‌دهد. برای نمونه، اگر کاربر در حال فیلم‌برداری یا عکاسی از محیط ساختمانی فوق‌سری یا دارای اطلاعات محرمانه باشد، این اتفاق به اطلاع مسئولان خواهد رسید.
هوش مصنوعی در مدل‌های موبایل
از جمله مدل‌هایی که هوش مصنوعی را درون دستگاه خود تعبیه کرده‌اند، این‌ها هستند:
در ادامه به بررسی نمونه‌هایی از قابلیت‌های هوش مصنوعی در سه مدل دیگر می‌پردازیم.
Google Pixel 6 Pro
گوگل تمرکز خود را برای این محصول روی استفاده از قابلیت‌های مختلف هوش مصنوعی گذاشت. یکی از آن قابلیت‌ها بازشناسی گفتار پیشرفتۀ این گوشی است که باعث می‌شود اگر کاربر در حال فیلم‌برداری در جایی پرسروصداست، صداهای اطراف او تا حد امکان حذف شده و فقط صدای خودش در فیلم باقی بماند. قابلیت دیگر Face Unblur است که به حذف قسمت‌های تار تصاویر کمک می‌کند و از فوکوس روی چهرۀ شخص مطمئن می‌شود.
Realme GT
برند چینی ریِلمی در دوربین این گوشی قابلیت‌هایی از هوش مصنوعی تعبیه کرده است. نخستین آن‌ها AI Scene Enhancement نام دارد که باعث افزایش چشمگیر کیفیت تصاویر و نیز عمق‌بخشی به رنگ آن‌ها می‌شود. همچنین، سنسور موجود در دوربین این دستگاه برای فیلم‌برداری در شب تمام محیط‌های روشن موجود در فضای تصویر را شناسایی کرده تا به وضوح تصاویر و فیلم‌های گرفته‌شده در شب کمک کند.
Oppo Reno 5G
قابلیت Bokeh Flare Portrait Video در این موبایل نورهای موجود در پس‌زمینۀ تصاویر و فیلم‌ها را به شکلی تغییر می‌دهد تا کیفیت آن‌ها افزایش پیدا کند. همچنین، ویژگی AI Highlight دو الگوریتم Live HDR و Ultra Night Video را با هم ترکیب می‌کند تا نور تصاویر به‌صورت خودکار تنظیم شوند.
حالا چه؟!
هوش مصنوعی تقریباً وارد هر حوزه‌ای که می‌شود، آن را به شکلی متحول می‌کند. تحولی که هوش مصنوعی در صنعت موبایل ایجاد کرد این بود که رقابتی بین شرکت‌های سازنده انداخت تا در استفاده از قابلیت‌های نوین هوش مصنوعی در دستگاه‌های خود از یک‌دیگر پیشی بگیرند. همچنین، میزان قابلیت‌های هوش مصنوعی به‌کاررفته در گوشی‌های موبایل تبدیل به ملاک خرید کاربران شده است.
هر موبایلی شامل ده‌‌ها بخش مختلف است؛ از سنسورهای GPS و حسگر اثر انگشت گرفته تا میکروفون و دوربین. منبع تغذیه و توسعۀ هوش مصنوعی نیز منوط به داده‌ها و تحلیل آن‌هاست. بنابراین، هر بار که موبایل خود را روشن می‌کنیم، یک کلیک ساده کافی‌ست تا ماشین (هوش مصنوعیِ) موجود در موبایل خود را مانند فرزند خود تربیت کنیم. تنها تفاوت اینجاست که در عوض این کار کمک او را می‌خواهیم؛ باید احساسات ما را در مواقع مختلف بشناسد، به هر کدام از آن‌ها پاسخی مناسب بدهد، خواستۀ ما را پیش‌بینی کند و در نهایت با کمک به ما خود را به‌عنوان یک دانش جدید توسعه داده و تثبیت کند.
در این نوشتار سعی کردیم تا به هوش مصنوعی و ارتباط آن با صنعت تلفن‌های هوشمند بپردازیم. در کنار آن نمونه‌هایی از قابلیت‌های هوش مصنوعی به‌کاررفته در مدل‌های مختلف گوشی را بررسی کردیم و در پایان به حقیقت غیرقابل‌انکار ماجرا پرداختیم. امیدواریم از این متن که توسط تیم نگارش و تولید محتوای خاص‌باکس تهیه شد لذت برده و هر گونه نظر یا پرسشی را با ما در میان بگذارید.